SYSTEM ZUCHOWY A POTRZEBY ROZWOJOWE DZIECI W WIEKU WCZESNOSZKOLNYM.
SYSTEM ZUCHOWY A POTRZEBY ROZWOJOWE DZIECI W WIEKU WCZESNOSZKOLNYM.
Działając metodą zuchową każdy instruktor, drużynowy, opiekun gromady czy przyboczny powinien mieć na uwadze potrzeby rozwojowe dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Prawidłowy rozwój dziecka w tym wieku, zaowocuje w przyszłości a zbiórki zuchowe są dobry miejscem, żeby o te potrzeby zadbać.
Moim zdaniem najważniejszą potrzebą rozwojową dziecka w tym wieku jest potrzeba poczucia bezpieczeństwa. Dziecko musi czuć się komfortowo i bezpiecznie podczas zajęć, wtedy łatwiej będzie mu się zaprzyjaźnić z rówieśnikami, poznawać nowe rzeczy, uczyć się nowych umiejętności. Podczas zbiórek zuchowych zaspokajamy tę potrzebę zapewniając stałe elementy zbiórki. Przywitanie, gawędą, krąg rady, zakończenie zbiórki te elementy sprawiają, że dziecko ma poczucie, że wie co się będzie działo. Wie, że na początku zawsze jest obrzędowe przywitanie a na zakończenie obrzędowe pożegnanie. Dzięki temu czuje się bezpiecznie, czuje swego rodzaju stabilizację. Poczucie bezpieczeństwa jest moim zdaniem główną potrzebą dziecka w wieku wczesnoszkolnym, to na niej możemy budować zrównoważony rozwój psychiczny ale i także fizyczny dziecka.
Poczucie przynależności i akceptacji, to kolejna potrzeba dziecka, która musi być zaspokojona. Na zbiórkach dzieci się poznają, zaprzyjaźniają. Czasami też tworzą się grupki. Rolą drużynowego jest działać tak, aby żadne dziecko nie czuło się wykluczone, osamotnione. Widzisz, że jedno dziecko bawi się samo? Że nie zakolegowało się z nikim? Reaguj! Pomyśl o zabawach integracyjnych, zaktywizuj gromadę tak, żeby poznali tę osobę, żeby ją akceptowali. Gdy dziecko już w wieku zuchowym będzie miało poczucie, że jest niechciane, nielubiane w przyszłości będzie mu trudno znaleźć kolegów, zaprzyjaźnić się, dobrze funkcjonować w społeczeństwie, będzie czuło się osamotnione.
Poczucie szacunku jest dla dziecka równie ważne. Szacunek na zbiórkach zuchowych wydaje mi się podstawą. Każde dziecko ma prawo się wypowiedzieć, nikt nie ma prawa go obrażać, wyzywać. Każdy drużynowy to powinien zapewniać. Dziecko musi czuć, że inni je szanują, wtedy chętniej będzie brało udział w zabawach, będzie bardziej aktywne ale także będzie czuło się bezpiecznie. Będzie chętniej przychodziło na zbiórki.
Samorealizacja. Każdy zuch ma potrzebę samorealizacji. Jak możemy pomóc mu osiągnąć tę potrzebę? Poprzez sprawności indywidualne. Dzięki tym sprawnością zuch może rozwijać się w dziedzinie jaką on lubi. Sprawności indywidualne powinny być rozpisane pod danego zucha. Każdy z zuchów jest inny i pomimo tego, że np. dwie zuchny chcą realizować sprawność związaną z gotowanie, to trzeba podczas rozpisywania uwzględnić chociażby ich wiek. Inne umiejętności będzie miało dziecko w wieku 6 lat a inne umiejętności dziecko w wieku 9/10 lat. Nie możemy dawać podczas rozpisywania sprawności indywidualnych wszystkim takich samych zadań, bo każde dziecko jest inne i nie zawsze będzie w stanie zrobić to samo co inny zuch, chociażby ze względu na swój wiek.
Kolejnym ważnym aspektem w rozwoju dziecka jest jego rozwój fizyczny. Zuchy są bardzo aktywną grupą, potrzebują ruchu i zabawy. Dlatego tak ważne jest przeplatanie elementów zbiórki. Robiliśmy statyczną majsterkę? To teraz jakiś pląs, zabawa ruchowa, która pozwoli się im zmęczyć, rozładować energię. Wtedy łatwiej im się będzie skupić na kolejnym elemencie zbiórki, który będzie statyczny. A zbiórka będzie dla nich bardziej atrakcyjna.
Podstawową potrzebą dziecka są potrzeby fizjologiczne. Gdy dziecko będzie musiało pójść do toalety, czy się napić to będzie myślało tylko o tym. Nie będzie skupione na zadaniach jakie drużynowy przygotował. Pozwólmy dziecku się napić, zadbajmy o to, żeby w zuchówkach była toaleta. Gdy tak podstawowe potrzeby zostaną zaspokojone to praca zucha będzie bardzie efektywna.
Program stworzony przez drużynowego powinien być stymulujący. Czyli jaki? Drużynowy właśnie w programie powinien zapewnić rozwój dziecka, rozwój jego potrzeb psychicznych i fizycznych. Osiągniemy to poprzez stosowanie instrumentów metodycznych takich jak gwiazdki czy sprawności. Dzięki nim dziecko może się realizować i rozwijać. Gdy program będzie zrobiony niestarannie, zuch nie będzie się rozwijał a stał w miejscu. Nie osiągnie kolejnych etapów rozwoju, które są tak istotne w ich wieku. Pamiętajmy, że nasza rzeczywistość dość szybko się zmienia i dlatego program też powinien się zmieniać, nadążać za otaczającym go środowiskiem.
System małych grup czyli tzw. szóstki zuchowe pozwalają dzieciom uczyć się współpracy, współdziałania z innymi. Uczy porozumienia i szukania rozwiązania danej sytuacji, które będzie zaakceptowane przez całą grupę. W szóstce każdy może mieć inny pomysł na zrealizowanie danego zadania. Dlatego dzieci uczą się tam współpracy i łączenia pomysłów. Gdy dziecko już w wieku zuchowym nauczy się współpracy i współdziałania w przyszłości nie powinny mieć kłopotu z pracą w zespole. Jednocześnie uczy się szacunku do pomysłu innych osób.
Czy zapewnienie prawidłowego rozwoju zuchów na zbiórkach jest łatwe? Uważam, że instrumenty metodyczne ułatwiają drużynowym zapewnienie potrzeb rozwojowych dzieci. Pamiętajmy jednak, że każde dziecko jest inne, każde dziecko rozwija się w swoim indywidualnym tempie. A my jako drużynowi powinniśmy wspierać, pomagać w rozwoju i zapewnianiu potrzeb rozwojowych każdemu z zuchów.
pwd. Kasia Dolemba